Sách trắng Pi chỉ ra những hạn chế của Bitcoin
+Sách trắng Pi nói rất rõ, Bitcoin mở đầu kỷ nguyên tiền số nhưng nhanh chóng lộ rõ nghịch lý, tập trung quyền lực, tiêu tốn năng lượng, xa lạ với đại chúng. Pi Network xuất hiện như một con đường khác bao hàm, thân thiện và hướng tới đời sống số của tất cả mọi người.
🛑Bitcoin từ tự do và những nghịch lý
+Năm 2009, khi cả thế giới vẫn chưa thoát khỏi dư chấn của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, một thực thể bí ẩn mang tên Satoshi Nakamoto công bố Bitcoin. Sự xuất hiện ấy chống lại sự độc quyền của ngân hàng trung ương, chống lại quyền in tiền vô giới hạn của các chính phủ. Trong ánh nhìn đầu tiên, Bitcoin giống như một cuộc cách mạng dân chủ về tài chính, ai cũng có thể tham gia, ai cũng có thể sở hữu, tất cả giao dịch đều minh bạch trên blockchain.
+Nhưng giấc mơ “dân chủ tài chính” ấy hóa ra chỉ tồn tại trong giai đoạn sơ khai. Khi Bitcoin còn rẻ, việc đào một vài khối chỉ cần một chiếc máy tính cá nhân. Nhưng chỉ trong vòng vài năm, cơn sốt đầu cơ và cơ chế Proof of Work (bằng chứng công việc) đã biến việc khai thác thành một cuộc chạy đua phần cứng. Máy tính cá nhân nhanh chóng bị loại khỏi sân chơi, thay vào đó là những “mỏ đào” khổng lồ với dãy dài máy ASIC, GPU, ngốn điện bằng cả một quốc gia nhỏ.
+Bitcoin, vốn được sinh ra để phi tập trung, lại đang dần tập trung vào tay một nhóm ít người có vốn lớn và công nghệ cao. Sức mạnh tính toán, vốn là nền tảng an ninh mạng lưới, không còn nằm trong tay số đông. Nghịch lý nằm ở chỗ, một công nghệ được ca ngợi là giải phóng con người khỏi các trung gian, lại vô tình tạo ra một loại “trung gian mới”, các mining pool và tập đoàn khai thác công nghiệp.
+Không chỉ vậy, Bitcoin còn bộc lộ một khiếm khuyết cơ bản, sự lãng phí năng lượng. Để bảo mật mạng lưới, toàn bộ hệ thống phải tiêu thụ một lượng điện năng khổng lồ, nhiều hơn cả sản lượng điện của những quốc gia như Argentina hay Thụy Điển. Điều này không chỉ khiến chi phí vận hành cao, mà còn đặt ra vấn đề, liệu một đồng tiền của tương lai có thể tồn tại trên sự hủy hoại môi trường hôm nay?.
🛑Pi con đường bao hàm và thân thiện
+Chính từ những nghịch lý của Bitcoin, Pi Network đã lựa chọn một hướng đi khác. Ngay từ đầu, Sách trắng Pi khẳng định, tiền số chỉ có giá trị nếu nó thực sự thuộc về tất cả mọi người. Không phải một nhóm nhỏ chuyên gia công nghệ, không phải những ông chủ mining farm, mà là toàn bộ cộng đồng, những con người bình thường với chiếc điện thoại trong tay.
+Khác với Bitcoin, Pi sử dụng Stellar Consensus Protocol (SCP) thay cho Proof of Work. Đây là cơ chế đồng thuận dựa vào “vòng tròn tin cậy”, nơi mỗi người tham gia chọn một nhóm người mà họ tin tưởng để xác nhận giao dịch. Cách tiếp cận này có hai ưu điểm lớn, không tốn điện và có thể mở rộng dễ dàng. Không còn những nhà máy đào tiêu tốn năng lượng; thay vào đó, chỉ cần một chiếc smartphone, bất cứ ai cũng có thể “đào” Pi mỗi ngày bằng một cú chạm màn hình.
+Quan trọng hơn, Pi được thiết kế để bao hàm từ đầu. 80% tổng cung Pi dành cho cộng đồng. Nhóm sáng lập chỉ giữ 20%, và số này chỉ được mở khóa dần theo tốc độ khai thác của cộng đồng. Điều này tạo ra một cơ chế “khóa chặt quyền lực”, cộng đồng đi đến đâu, đội ngũ sáng lập mới được hưởng đến đó. Nó bảo đảm rằng đồng tiền không rơi vào tay một nhóm nhỏ, mà thực sự lan tỏa trong hàng trăm triệu con người.
+Nếu Bitcoin chỉ đạt 7 giao dịch/giây, thì Pi hướng tới hàng triệu giao dịch mỗi giây. Nếu Bitcoin xa lạ với người bình thường, thì Pi bắt đầu từ smartphone, thiết bị phổ biến nhất của thời đại. Nếu Bitcoin trở thành công cụ đầu cơ, thì Pi đặt mục tiêu trở thành tiền tệ giao dịch trong đời sống, mua bán hàng hóa, thanh toán dịch vụ, kết nối với các ứng dụng web3.
+Khác biệt còn ở triết lý, Bitcoin đặt nặng yếu tố kỹ thuật, còn Pi đặt nặng yếu tố cộng đồng. Như Core Team từng nói: “Blockchain chỉ mạnh khi có người dùng thật.” Vì thế, thay vì khoe sức mạnh tính toán, Pi tập trung vào xây dựng hệ sinh thái từ thương mại điện tử, ứng dụng dịch vụ đến việc tích hợp thanh toán trong đời sống. Cái mà Bitcoin chưa làm được, biến mình thành đồng tiền của đời thường, Pi đang cố gắng thực hiện.
+Một giới hạn khác là khả năng mở rộng. Bitcoin chỉ xử lý được khoảng 7 giao dịch mỗi giây, một con số quá nhỏ để có thể đóng vai trò đồng tiền toàn cầu. So với các mạng lưới thanh toán truyền thống như Visa hay Mastercard vốn xử lý hàng chục ngàn giao dịch mỗi giây, Bitcoin trở nên chậm chạp, kém hiệu quả. Đó là lý do vì sao, thay vì trở thành phương tiện thanh toán hàng ngày, Bitcoin dần được gọi là “vàng số”, một công cụ cất giữ giá trị, không phải để chi tiêu thường nhật.
+Quan trọng hơn cả, Bitcoin xa lạ với đại chúng. Người dùng phổ thông khó tiếp cận công nghệ ví lạnh, ví nóng, khóa riêng tư, giao dịch trên sàn. Thay vì mở rộng dân chủ tài chính, Bitcoin lại biến thành cuộc chơi đầu cơ, nơi một thiểu số đầu tư sớm hưởng lợi, còn đa số bước vào muộn phải đối mặt với biến động giá khốc liệt.
👇