Tài sản số và bước ngoặt pháp lý ở Việt Nam
+Không phải một hội thảo công nghệ, cũng không phải bản dự thảo của một bộ ngành chuyên môn. Mà là một Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, nơi định hình tư duy chiến lược cho cả quốc gia, lần đầu tiên thừa nhận những khái niệm từng được xem là nhạy cảm; tiền mã hóa, tài sản mã hóa, dữ liệu, tài sản vô hình, trí tuệ nhân tạo.
+Không đơn thuần là cập nhật thuật ngữ. Nó là chỉ dấu cho thấy Việt Nam đang bước vào giai đoạn thiết kế pháp lý mới, nơi dữ liệu được nhìn như tài nguyên, nơi giá trị không còn nằm trong đất đai mà trong dòng mã hóa.
+Trong một nền kinh tế mà tài sản vật chất từng là thứ duy nhất có thể được thế chấp, định giá và công nhận quyền sở hữu, thì sự hiện diện của các cụm từ như “tài sản ảo, tài sản vô hình, tài sản hình thành trong tương lai” trong nghị quyết cấp cao chính là bước đi đầu tiên để gỡ rào cản. Nó đánh dấu một thái độ mới tích cực, chủ động và không còn mặc định xem công nghệ là “vấn đề cần quản lý”.
+Nghị quyết không chỉ nói đến công nhận, mà yêu cầu “hoàn thiện khung pháp lý”, một ngôn ngữ có tính cam kết thể chế. Nó yêu cầu nhà nước không chỉ thừa nhận giá trị của những thứ không cầm nắm được, mà còn phải tạo điều kiện để những thứ đó trở thành đối tượng được bảo vệ, đầu tư, giao dịch, và sử dụng như một phần của cấu trúc kinh tế quốc gia.
+Từng có thời, doanh nghiệp chỉ được vay vốn khi có tài sản thế chấp là nhà xưởng, đất đai. Nay, nghị quyết yêu cầu ngân hàng được xét duyệt tài sản bảo đảm là dữ liệu, tài sản vô hình, tài sản hình thành trong tương lai. Nếu thực thi đúng, đây sẽ là cánh cửa mở cho các startup công nghệ, cho những người viết phần mềm, xây dựng thuật toán, phát triển nền tảng AI… vốn luôn thiếu tài sản hữu hình nhưng lại giàu ý tưởng và đột phá.
+Điều quan trọng hơn cả là thái độ chủ động đi trước. Nghị quyết yêu cầu xây dựng khung pháp lý thử nghiệm (sandbox) để các công nghệ mới được “được phép” trước khi triển khai đồng bộ. Đây là một bước tiến lớn trong tư duy quản trị thay vì sợ hãi cái chưa quen, nhà nước sẽ quan sát, học hỏi và điều chỉnh từ thực tiễn đúng với tinh thần của một nền kinh tế mở, một chính quyền kiến tạo.
+Không khó để nhận ra rằng đây là phản ứng chính sách tích cực, trước làn sóng dữ liệu và tài sản số đang định hình lại cấu trúc kinh tế toàn cầu. Việt Nam không thể đứng ngoài một cuộc chơi mà tài sản lớn nhất của doanh nghiệp không còn là kho hàng, mà là cơ sở dữ liệu người dùng. Không còn là nhà máy, mà là thuật toán vận hành sản phẩm. Không còn là bảng hiệu, mà là chỉ số tương tác và khả năng định danh trên nền tảng số.
+Nếu đi tiếp con đường này, chúng ta sẽ phải làm thêm nhiều thứ từ luật hóa tài sản số, đến xây dựng hệ thống định giá tài sản trí tuệ, từ tạo hành lang pháp lý cho token hóa, đến phân biệt rõ ranh giới giữa tài sản hợp pháp và công cụ rửa tiền. Nhưng điều quan trọng là bước khởi đầu đã được xác lập trong một văn kiện của Đảng, không phải dưới hình thức diễn ngôn, mà bằng quyết sách cụ thể.
+Trong ngữ cảnh đó, Pi với triết lý xây dựng một nền kinh tế số bao trùm dựa trên danh tính xác thực và phân quyền chính là một ví dụ sống động cho mô hình tài sản số đang hình thành bên ngoài các trung tâm tài chính truyền thống. Không chạy theo niêm yết sàn hay tăng giá ngắn hạn, hệ sinh thái của Pi đang cố gắng xây dựng từ gốc rễ, nơi mỗi người dùng đều có quyền sở hữu một phần tài sản số được tạo ra bởi chính hành vi đóng góp của họ, từ xác minh danh tính, chạy node, phát triển ứng dụng đến sử dụng token trong giao dịch hàng ngày.
+Việc Bộ Chính trị lần đầu đưa khái niệm “tiền mã hoá, tài sản mã hoá” vào khung nghị quyết không chỉ mở cửa pháp lý cho các loại hình tài sản như Pi, mà còn khẳng định một điều, Việt Nam đã sẵn sàng đối thoại với những mô hình giá trị mới, miễn là chúng phục vụ cho một nền kinh tế minh bạch, có trật tự và vì sự phát triển chung. Nếu khung pháp lý được thiết kế đúng, Pi – hay bất kỳ nền tảng blockchain nào có cộng đồng thật, giá trị thật và hành vi minh bạch đều có cơ hội trở thành một phần hợp pháp của cấu trúc kinh tế mới, góp phần xây dựng niềm tin số, hạ tầng thanh toán, và dữ liệu đáng tin cậy.
+Việt Nam không nhất thiết phải đi nhanh, nhưng cần đi đúng. Và lần này, có vẻ như chúng ta đã chọn đúng hướng trong im lặng, nhưng đủ để làm thay đổi cách tài sản được hiểu, được bảo vệ và được tạo ra trong thời đại số.