Ngày xưa ở quê em, mỗi mùa giáp hạt là bà lại dắt cả bọn trẻ con lên nương, bẻ về một mớ cỏ lạ – thứ mà bà gọi là “vòi voi”.

Thời ấy đói ăn, không có rau. Cây nào lành thì làm rau, cây nào đắng chút cũng ráng luộc ăn. Vòi voi – lá xanh rì, hoa trắng nhỏ li ti cong cong như cái vòi – trở thành món rau luộc đỡ đói quen thuộc trong bữa cơm mùa đói.

Mấy chục năm sau, em mới biết cây “rau luộc ngày đói” ngày xưa lại là một vị thuốc quý – vừa chữa viêm mũi dị ứng, vừa giúp tẩy giun sán, lại còn hỗ trợ đau nhức xương khớp.

Ở bản em có cụ ông 80 tuổi, kể rằng ngày xưa cụ ăn cây này, không ngờ lại xổ được con sáng dài cả mét. Cụ nhớ mãi chuyện ấy – vì vừa bất ngờ, vừa biết ơn.

1. VIÊM MŨI DỊ ỨNG – LẤY VÒI VOI MÀ NHỎ
Vòi voi, cỏ nhọ nồi, thêm ít muối, giã nát – vắt lấy nước rồi nhỏ vào mũi ngày 2 lần. Làm đều tay 20 ngày, mũi thông, hắt hơi giảm, dị ứng cũng đỡ.

2. GIUN SÁN – ĂN MỘT BỮA CHO RA HẾT
Vòi voi tươi, rửa sạch, luộc lên ăn như rau. Ngày xưa không có thuốc tẩy giun, nhà nào cũng ăn rau vòi voi vào đầu tháng để xổ lãi. Có người xổ ra cả dây sán dài – nhìn ghê nhưng mừng!

3. ĐAU NHỨC – DÙNG ĐỂ SẮC UỐNG VÀ NGÂM CHÂN
Cách người miền núi hay làm: lấy cây vòi voi, cỏ xước, ngải cứu, lá lốt, cây xấu hổ, củ bình vôi, rửa sạch, phơi khô rồi rang vàng, hạ thổ. Mỗi ngày lấy một nắm đem sắc uống như trà, phần còn lại thì đun ngâm chân mỗi tối. Lưng đỡ đau, gối nhẹ nhàng, ngủ cũng ngon hơn.

Giờ cây vòi voi chẳng còn mọc nhiều như trước. Em đi rừng cũng phải chú ý lắm mới thấy. Nhưng mỗi lần gặp lại, em đều cúi đầu chào cây – như chào một người thân cũ, từng giúp nhà mình qua ngày đói, rồi lại giúp người lành bệnh.

Nếu ai còn nhớ cây này, từng ăn, từng dùng – thử kể lại xem kỷ niệm của mình với cây ra sao. Biết đâu có thêm nhiều bài thuốc hay nữa được góp về.