ЁЯМЮ HIс╗ВU ─Р├ЪNG Vс╗А ├БNH S├БNG Mс║╢T TRс╗ЬI тАУ Vс╗К THс║жY THUс╗РC Lс║╢NG IM Cс╗жA NH├ВN LOс║аI
Nhiс╗Бu ng╞░с╗Эi sс╗г nс║пng, n├й nс║пng, b├┤i kem chс╗Сng nс║пng cс║г khi chс╗Й ngс╗Уi trong nh├а. Nh╞░ng ├нt ai biс║┐t rс║▒ng ├бnh s├бng Mс║╖t Trс╗Эi tс╗лng l├а mс╗Щt ph╞░╞бng ph├бp chс╗пa bс╗Зnh ch├нnh thс╗Сng trong lс╗Лch sс╗н, ─С╞░с╗гc y hс╗Нc cс╗Х truyс╗Бn v├а hiс╗Зn ─Сс║бi c├╣ng c├┤ng nhс║нn.
---
тШАя╕П 1. Tс╗л lс╗Лch sс╗н тАУ khi ├бnh s├бng l├а thuс╗Сc thс║нt sс╗▒
Cuс╗Сi thс║┐ kс╗╖ 19, tr╞░с╗Ыc khi c├│ kh├бng sinh, c├бc bс╗Зnh viс╗Зn с╗Я ch├вu ├Вu v├а Mс╗╣ tс╗лng x├вy тАЬboong tс║пm nс║пngтАЭ ─Сс╗Г ─Сiс╗Бu trс╗Л bс╗Зnh nh├вn lao, c├▓i x╞░╞бng v├а da liс╗Еu.
B├бc s─й ng╞░с╗Эi ─Рan Mс║бch Niels Ryberg Finsen ─С├г d├╣ng ├бnh s├бng Mс║╖t Trс╗Эi v├а tia cс╗▒c t├нm ─Сс╗Г trс╗Л bс╗Зnh lupus da, v├а ─С╞░с╗гc trao Giс║гi Nobel Y hс╗Нc n─Гm 1903 ЁЯПЕ
с╗Ю Thс╗еy S─й, c├бc sanatorium (viс╗Зn ─Сiс╗Бu d╞░с╗бng) ─Сс║╖t tr├кn s╞░с╗Эn n├║i ─Сс║зy nс║пng тАУ n╞бi bс╗Зnh nh├вn nс║▒m ph╞бi m├мnh trong ├бnh s├бng v├а kh├┤ng kh├н trong l├аnh.
Kiс║┐n tr├║c s╞░ Alvar Aalto (Phс║зn Lan) tс╗лng thiс║┐t kс║┐ bс╗Зnh viс╗Зn Paimio Sanatorium nh╞░ тАЬng├┤i ─Сс╗Бn cс╗зa ├бnh s├бngтАЭ, vс╗Ыi ban c├┤ng d├аi chс╗Й ─Сс╗Г bс╗Зnh nh├вn tс║пm nс║пng mс╗Чi s├бng.
─Р├│ kh├┤ng phс║гi l├а m├к t├нn, m├а l├а trс╗Л liс╗Зu bс║▒ng ├бnh s├бng c├│ kiс╗Гm chс╗йng, gс╗Нi l├а heliotherapy.
---
ЁЯМ┐ 2. D╞░с╗Ыi g├│c nh├мn khoa hс╗Нc тАУ ├бnh s├бng l├а ng╞░с╗Эi bс║бn cс╗зa hс╗З miс╗Еn dс╗Лch
├Бnh s├бng Mс║╖t Trс╗Эi gi├║p c╞б thс╗Г tс╗Хng hс╗гp vitamin D, t─Гng c╞░с╗Эng sс╗йc ─Сс╗Б kh├бng, cс║гi thiс╗Зn t├вm trс║бng v├а giс║еc ngс╗з.
Nhiс╗Бu nghi├кn cс╗йu cho thс║еy ng╞░с╗Эi sс╗Сng thiс║┐u nс║пng dс╗Е mс║пc bс╗Зnh:
Lo├гng x╞░╞бng, vi├кm khс╗Ыp
Suy giс║гm miс╗Еn dс╗Лch
Trс║зm cс║гm theo m├╣a
Nh╞░ng ├бnh s├бng chс╗Й tс╗Сt khi d├╣ng ─С├║ng liс╗Бu v├а ─С├║ng thс╗Эi:
ЁЯХХ Giс╗Э v├аng: 6h30 тАУ 8h30 s├бng, hoс║╖c sau 16h30 chiс╗Бu
ЁЯХЩ Tr├бnh nс║пng gс║пt giс╗пa tr╞░a (10hтАУ15h) v├м tia UV mс║бnh, dс╗Е g├вy ch├бy da.
Ph╞бi 15тАУ20 ph├║t, ─Сс╗Г da trс╗▒c tiс║┐p chс║бm nс║пng, kh├┤ng cс║зn ph╞бi qu├б l├вu hay qu├б nhiс╗Бu.
---
тШпя╕П 3. D╞░с╗Ыi g├│c nh├мn ─Р├┤ng y тАУ ├бnh s├бng l├а D╞░╞бng kh├н cс╗зa Trс╗Эi ─Рс║еt
Trong Ho├аng ─Рс║┐ Nс╗Щi Kinh c├│ c├вu:
тАЬD╞░╞бng giс║г, nh├вn chi kh├н d├г. D╞░╞бng kh├н tс╗Уn tс║пc sinh, tuyс╗Зt tс║пc tс╗н.тАЭ
Tс╗йc l├а con ng╞░с╗Эi sс╗Сng ─С╞░с╗гc l├а nhс╗Э D╞░╞бng kh├н.
├Бnh s├бng Mс║╖t Trс╗Эi ch├нnh l├а biс╗Гu hiс╗Зn cс╗зa D╞░╞бng, l├а nguс╗Уn sinh ho├б cho to├аn th├вn.
Trong c╞б thс╗Г, l╞░ng thuс╗Щc mс║бch ─Рс╗Сc, chс╗з D╞░╞бng, nс╗Сi liс╗Бn to├аn bс╗Щ kinh D╞░╞бng cс╗зa th├вn thс╗Г.
V├м vс║нy, ph╞бi nс║пng l╞░ng v├аo buс╗Хi s├бng l├а c├бch khai th├┤ng D╞░╞бng kh├н, gi├║p kh├н huyс║┐t l╞░u th├┤ng, Tс╗│ Vс╗Л hoс║бt ho├б, Thс║нn D╞░╞бng ─С╞░с╗гc s╞░с╗Яi с║еm.
ЁЯМд V├н dс╗е:
Ng╞░с╗Эi hay lс║бnh, mс╗Зt mс╗Пi, ─Сau thс║пt l╞░ng, sс╗г gi├│ тАУ chс╗Й cс║зn ph╞бi l╞░ng sс╗Ыm 10 ph├║t mс╗Чi ng├аy l├а ─С├г thс║еy ng╞░с╗Эi с║еm h╞бn, ngс╗з ngon h╞бn.
Trс║╗ em c├▓i x╞░╞бng, chс║нm lс╗Ыn тАУ cho ph╞бi nс║пng l╞░ng, tay, ch├вn l├а h├мnh thс╗йc bс╗Х d╞░╞бng tс╗▒ nhi├кn m├а an to├аn nhс║еt.
---
ЁЯТб 4. Y hс╗Нc hiс╗Зn ─Сс║бi ch╞░a tс╗лng bс╗П ├бnh s├бng тАУ chс╗Й тАЬchuс║йn ho├бтАЭ n├│
Ng├аy nay, ├бnh s├бng ─С╞░с╗гc ─С╞░a v├аo y hс╗Нc d╞░с╗Ыi dс║бng:
Liс╗Зu ph├бp ├бnh s├бng ─Сс╗П (Red Light Therapy) тАУ phс╗еc hс╗Уi c╞б, da, giс║гm vi├кm.
Liс╗Зu ph├бp ├бnh s├бng trс║пng (Bright Light Therapy) тАУ chс╗пa trс║зm cс║гm v├а mс║еt ngс╗з.
Liс╗Зu ph├бp UVB hс║╣p (Narrowband UV тАУ trс╗Л vс║гy nс║┐n, bс║бch biс║┐n.
N├│i c├бch kh├бc, Mс║╖t Trс╗Эi kh├┤ng bс╗Л loс║бi bс╗П тАУ chс╗Й ─С╞░с╗гc y hс╗Нc ─Сo liс╗Бu lс║бi ─Сс╗Г d├╣ng an to├аn h╞бn.
---
ЁЯзШтАНтЩАя╕П 5. C├бch тАЬtс║пm nс║пngтАЭ ─С├║ng cho c╞б thс╗Г v├а t├вm hс╗Уn
тЬЕ Buс╗Хi s├бng sс╗Ыm: ph╞бi l╞░ng, tay, ch├вn, cс╗Х 10тАУ20 ph├║t
тЬЕ Thс╗Я s├вu, vс║нn ─Сс╗Щng nhс║╣, ─С├│n kh├н D╞░╞бng qua da v├а phс╗Хi
тЬЕ Kh├┤ng ph╞бi khi ra nhiс╗Бu mс╗У h├┤i hoс║╖c ─Сang sс╗Сt, с╗Сm
тЬЕ Uс╗Сng ─Сс╗з n╞░с╗Ыc sau khi tс║пm nс║пng ─Сс╗Г d╞░с╗бng T├вn Dс╗Лch
H├гy ─Сс╗Г mс╗Чi buс╗Хi s├бng trс╗Я th├аnh mс╗Щt buс╗Хi trс╗Л liс╗Зu tс╗▒ nhi├кn, kh├┤ng tс╗Сn tiс╗Бn, kh├┤ng t├бc dс╗еng phс╗е.
---
тЬи Kс║┐t
├Бnh s├бng Mс║╖t Trс╗Эi kh├┤ng hс║бi ai тАУ chс╗Й ng╞░с╗Эi qu├кn c├бch sс╗Сng thuс║нn tс╗▒ nhi├кn mс╗Ыi tс╗▒ l├аm khс╗Х m├мnh.
Tс║пm nс║пng l├а d╞░с╗бng th├вn, nh╞░ng quan trс╗Нng h╞бn, c├▓n l├а d╞░с╗бng t├вm: hс╗Нc c├бch mс╗Я l├▓ng ─С├│n nhс║нn, nh╞░ th├вn thс╗Г mс╗Я ra tr╞░с╗Ыc ├бnh s├бng sс╗Ыm.
ЁЯМЮ Khi hiс╗Гu v├а d├╣ng ─С├║ng, ├бnh s├бng kh├┤ng chс╗Й chiс║┐u ra ngo├аi da, m├а c├▓n chiс║┐u v├аo trong tim тАУ l├аm с║еm lс║бi phс║зn тАЬD╞░╞бngтАЭ ─С├г ngс╗з qu├кn trong mс╗Чi ng╞░с╗Эi.
(St)